Kritiek

Gisteravond las ik op GoeieVraag.nl het volgende: "Hoe kun je kritiek loslaten?" Ik wilde net gaan antwoorden, toen er iets tussenkwam. Gelukkig maar, want het antwoord zou niet juist zijn geweest. De vraag liet me echter niet los.
Als er één is die problemen heeft met kritiek, dan ben ik het wel. Zo lang als ik me kan herinneren, schoot ik in de verdediging of haalde ik uit naar degene die de kritiek leverde. En dan hoefde het niet eens echt kritiek te zijn, maar ook een losse opmerking die me raakte als zijnde kritiek en die ik me enorm aantrok. Dat deed pijn. Gevolg: een rotgevoel, en vaak voor een flinke periode.

De persoon die de vraag stelde, werd er niet goed van en wilde het rotgevoel dat kritiek hem bezorgde, de pijn, loslaten. Maar hoe doe je zoiets?
Ik ben een 'mentale onderzoeker', dus lag ik in bed de vraag van alle kanten te bekijken en na te gaan waarom die mij zo trof. Ik vereenzelvigde mij met de vraagsteller; ik kende het probleem vanbinnen.

Vanmorgen onder de douche, tijdens het wakker worden - vaak is dat een tijd dat je geest het meest ontvankelijk is, ook voor waarheden die je eigenlijk niet wilt horen - werd me duidelijk wat er aan de hand is. Ik liet iets vallen, en schold mezelf in gedachten uit. BINGO!
Ik heb zoveel problemen met kritiek, omdat ik mezelf constant bekritiseer; ik loop mezelf uit te kafferen voor de simpelste dingen. Dingen waar ik vaak niets aan kan doen, situaties waarin mij geen schuld treft, dingen die een ander op een andere manier zou hebben gedaan - het maakt niet uit.
Ik lever constant kritiek op mezelf, heb dan een rotgevoel over mezelf - en daar kan ik de kritiek van een ander niet nog eens bij hebben. Resultaat: een nog groter rotgevoel. Nog meer pijn.

Het ergste is nog, dat zo'n rotgevoel, die pijn, je gevoel van eigenwaarde onderuit haalt.
Van kinds af aan heb ik geleden aan een minderwaardigheidscomplex en het idee dat ik perfect moest zijn in doen en laten. Dat werd bevestigd door ouders en andere autoriteitsfiguren - behalve door mijn leraren. Ik was een uitblinker op school, maar voelde me constant tekort schieten, nooit als mens goed genoeg zijn. Dan ga je lijden ONDER een minderwaardigheidscomplex. En omdat je ook nog eens continu jezelf bekritiseert, de pijn in stand houdt, gaat het van kwaad tot erger en word je uiteindelijk depressief. God, wat een lol...

Waarom doen we onszelf dit aan?
Pas sinds kort ben ik erachter, dat het te maken heeft met acceptatie van onszelf. Iemand heeft vroeger eens tegen me gezegd: "Perfect is voor de hemel" - maar dat drong niet tot me door. Ik liep met oogkleppen op en werd gedreven door een misplaatst perfectionisme. Misplaatst, omdat ik wist toch nooit perfect te zullen zijn in mijn eigen ogen.
Nu ik echter de 50 gepasseerd ben en een stuk rustiger en milder geworden ben (iedere leeftijd heeft echt zijn voordelen!), ben ik bereid die persoon gelijk te geven. Perfect is inderdaad voor de hemel - of je het nu hebt over 'hemel' in religieuze zin of in de zin van 'van de doden niets dan goeds' - en niet voor hier.

Waarom zijn we eigenlijk onze eigen strengste rechter? Waarom kunnen we een ander wel accepteren, maar zijn we niet bereid onszelf te nemen zoals we zijn?
Wanneer je kunt accepteren dat je niet perfect bent, en tevens accepteert DAT JE NIET PERFECT HOEFT TE ZIJN, doet kritiek geen pijn meer. Je kunt kiezen: het aanvaarden als waarheid en er je voordeel mee doen, als losse opmerking of uiting van een ander - die misschien een rotbui heeft en naar jou wil uithalen - of kiezen het naast je neer te leggen. De keuze is aan jou.

Ik vind het heerlijk dat het leven me dit soort dingen leert en duidelijk maakt. Dat me gelegenheden worden geboden om geestelijk te groeien en beter in mijn vel te komen. Te weten dat balans mogelijk is, en dat de keuze aan mij is. Ik wens je toe dat je inziet dat jij ook altijd een keuze hebt, en jezelf leert accepteren als mens, met al je facetten.

Alexandra